نویسنده: admin
-
کم خونی یا آنمی چیست؟
کم خونی یا آنمی چیست؟
کم خونی به وضعیتی گفته میشود که بدن شما کمتر از حد طبیعی گلبولهای قرمز سالم تولید کند. در این صورت، خون شما اکسیژن کافی را نداشته و باعث می شود بدن به مرور خسته یا ضعیف شود.
گلبولهای قرمز خون را به عنوان یک سیستم حمل و نقل تصور کنید که اکسیژن را به بافت‌های بدن می‌رسانند.
هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در داخل گلبولهای قرمز خون است و به گلبولهای قرمز خون، رنگ می‌بخشد. افراد کم خون هموگلوبین کافی ندارند. کمبود گلبول قرمز در خون، کم خونی یا آنمی نامیده میشود.
علت کم خونی چیست؟
بسیاری از افراد به دلیل رژیم غذایی نامناسب، اختلالات روده، بیماری مزمن، عفونت و سایر شرایط در معرض خطر کم‌خونی هستند. زنانی که در دوران قاعدگی یا بارداری هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بیماری آنمی با بالارفتن سن نیز افزایش می‌یابد. مهم‌ترین علل اصلی کم خونی چیست:
- کمبود آهن
- کمبود ویتامین B۱۲
- کمبود فولات
- عوارض مصرف داروهای خاص
- تخریب گلبولهای قرمز زودتر از حالت طبیعی (که ممکن است ناشی از مشکلات سیستم ایمنی باشد)
- بیماری‌های مزمن طولانی مدت (مانند بیماری مزمن کلیه، سرطان، کولیت اولسراتیو یا آرتریت روماتوئید)
- رژیمی که مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی ندارد
- مشکلات روده کوچک
- دوره‌های قاعدگی (به علت سستی بدن و بی حالی)
- عوارض بارداری
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
علت کم خونی شدید ناگهانی
شرایط اورژانسی که منجر به آنمی حاد میشود شامل آسیب تروماتیک، خونریزی شریانی، پارگی آنوریسم، خونریزی شدید دستگاه گوارش (GI) فوقانی یا تحتانی، حاملگی خارج رحمی پاره شده، و انعقاد داخل عروقی منتشرشده هستند.
چند نوع کم خونی داریم؟ (انواع کم خونی)
- کم خونی های تغذیه ای
انواع آنمی به دلیل رژیم غذایی نادرست مشخصات آنها کم‌خونی خطرناک آنمی پرنیشیوز، یکی از علل کمبود ویتامین B۱۲، یک بیماری خودایمنی است که بدن شما را از جذب ویتامین B۱۲ باز می‌دارد. فقر آهن کم‌خونی ناشی از فقر آهن زمانی اتفاق میافتد که بدن شما آهن کافی برای ساخت هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین ماده‌ای در گلبول های قرمز است که به گلبولهای قرمز امکان می‌دهد اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. مگالوبلاستیک نوعی کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین است و زمانی اتفاق میافتد که ویتامین B۱۲ و ویتامین B۹ (فولات) کافی را دریافت نکنید. - کم خونی های ارثی
انواع بیماری آنمی وراثتی مشخصات آنها کم خونی داسی شکل روش تشخیص کم خونی داسی شکل این است که این بیماری شکل گلبولهای قرمز را تغییر می‌دهد و جریان خون را مسدود میکند. کم خونی فانکونی فانکونی یک اختلال خونی نادر است و به دلیل نقص پروتئینی ایجاد میشود. کم خونی دیاموند-بلک فان (Diamond-Blackfan) این اختلال ارثی مغز استخوان را از تولید گلبولهای قرمز کافی باز می‌دارد. - کم خونی های ناشی از گلبول های قرمز غیر طبیعی
انواع بیماری آنمی غیرطبیعی مشخصات آنها کم خونی همولیتیک گلبولهای قرمز سریع‌تر از حد معمول تجزیه می‌شوند یا می‌میرند. آپلاستیک کم خونی آپلاستیک چه علائمی دارد؟ زمانی اتفاق میافتد که سلولهای بنیادی در مغز استخوان گلبولهای قرمز کافی نمی‌سازند. همولیتیک خود ایمنی سیستم ایمنی بدن به گلبولهای قرمز حمله میکند. سیدروبلاستیک زمانی رخ می‌دهد که گلبولهای قرمز کافی ندارید اما آهن زیادی دربدن شما وجود دارد. ماکروسیتی مغز استخوان شما گلبولهای قرمز غیرمعمول و بسیار بزرگی بسازد. میکروسیتیک زمانی که گلبولهای قرمز خون به اندازه کافی هموگلوبین نداشته باشند، کوچکتر از حد معمول ساخته می‌شوند. نورموسیتیک تعداد گلبولهای قرمز خون کمتر از حد معمول است و آن گلبولهای قرمز مقدار طبیعی هموگلوبین را ندارند. عوارض کم خونی چیست؟
آنمی که باعث از دست‌دادن ناگهانی حجم زیاد خون میشود، مشکلات جدی سلامتی از جمله حمله قلبی یا نارسایی کلیه را به دنبال دارد. در این موارد فرد بیمار ممکن است به دستگاه اکسیژن یا تزریق خون نیاز پیدا کند. مهم‌ترین عوارض کم خونی در زنان و مردان شامل موارد زیر هستند:
- احساس خستگی و کمبود انرژی دائمی
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
- مشکلات قلبی و ریوی
- عوارض بارداری
- سندرم پاهای بی قرار
علائم کم خونی و کمبود اریتروپویتین
بسیاری از قسمت‌های بدن به ساخت گلبولهای قرمز خون کمک میکنند، اما بیشتر کارها در مغز استخوان انجام میشود. هورمونی به نام اریتروپویتین در کلیه‌ها ساخته میشود و به مغز استخوان دستور می‌دهد تا سلولهای قرمز خون بیشتری تولید کند. اگر کم خونی ناشی از کمبود اریتروپویتین شدید باشد، علائم آن به‌صورت زیر بروز میکند:
- رنگ آبی تا سفیدی چشم
- ناخن‌های شکننده
- میل به خوردن یخ یا سایر مواد غیر خوراکی (سندرم پیکا)
- سبکی سر هنگام ایستادن
- رنگ پوست کمرنگ
- تنگی نفس با فعالیت خفیف یا حتی در حالت استراحت
- زبان زخم یا ملتهب
- زخم‌های دهان
- خستگی و کمبود انرژی
- تپش قلب
علائم کم خونی مغز استخوان
کم‌خونی آپلاستیک یا کم‌خونی مغز استخوان یک بیماری خونی نادر اما جدی است و زمانی رخ می‌دهد که مغز استخوان شما نتواند به اندازه کافی سلولهای خونی جدید بسازد. علائم کم خونی آپلاستیک شامل موارد زیر هستند:
- خستگی زیاد
- عفونت‌های مکرر
- کبودی آسان
- خونریزی بینی، لثه یا هر خونریزی که بیش از حد طول بکشد
- پوست رنگ پریده غیرعادی
- ضعف
- تنگی نفس هنگام ورزش یا فعال بودن.
علائم کم خونی در بارداری
بسیاری از نشانه‌های آنمی در دوران بارداری شامل مواردی هستند که حتی اگر کم خون نباشید هم ممکن است آن را تجربه کنید:
- احساس خستگی یا ضعف
- رنگ پریدگی پیشرونده پوست
- ضربان قلب تند
- تنگی نفس
- مشکل در تمرکز
کم خونی و سرگیجه و سردرد
بیماری آنمی باعث میشود اندام‌های بدن شما خون کافی برای عملکرد صد درصدی را دریافت نکنند. هنگامی که این اتفاق در مغز میافتد، رگ‌های خونی متورم شده و باعث ایجاد فشار در مغز یا سردرد می‌شوند. همین فشار ممکن است باعث ایجاد احساس سبکی سر یا سرگیجه شدید شود.
کم خونی و خوابالودگی
کم خونی و بی خوابی دو عامل به‌هم پیوسته هستند. خستگی سریع و بیدار شدن با حس بدن درد و ضعف حتی پس از یک خواب خوب شبانه، از علائم شایع و بالقوه کم‌خونی است.
علائم کم خونی در پریودی
علائم کم‌خونی در پریودی شامل سردی دست و پا، تنگی نفس، افزایش شدت خونریزی همراه با احساس درد، خستگی و سردرد هستند. در صورت مشاهده این علائم یا سایر علائم غیرعادی، با پزشک مشورت کنید.
کم خونی و حالت تهوع
کمبود اکسیژن خون و کاهش اکسیژن رسانی به مغز و سایر اندام‌ها به دلیل سطح پایین آهن، می‌تواند باعث سرگیجه شود که معمولاً با حالت تهوع همراه است.
کم خونی و نارسایی قلبی
در نظر گرفته شده که تاثیر کم‌خونی در نارسایی قلبی به دلیل تعامل پیچیده کمبود آهن، بیماری کلیوی و تولید سیتوکین ایجاد میشود. اگرچه کمبود ریزمغذی‌ها و از دست دادن خون نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند که کم خونی در آزمایش خون را نشان بدهند.
کم خونی و ضعف حافظه
غلظت کم هموگلوبین باعث هیپوکسی مزمن مغز و کاهش ظرفیت هوازی میشود، بنابراین خطر زوال عقل یا زوال شناختی را افزایش می‌دهد. افرادی که سطح آهن خونشان کم است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات تفکر، ارتباط، درک و حافظه هستند.
کم خونی و ضعف بدن
هموگلوبین پروتئینی است که در گلبولهای قرمز یافت میشود و اکسیژن را از ریه به سایر اندام‌های بدن می‌رساند. ابتلا به آنمی می‌تواند باعث خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.
کم خونی و صدای گوش
کمبود آهن باعث میشود سرخرگ‌ها برای رساندن خون بیشتر، پمپاژ بیشتری داشته باشند. این تغییرات در جریان خون منجر به وزوز ضربان‌دار میشود، به‌طوری که افراد مبتلا به آنمی می‌توانند نبض یا ضربان قلب را در گوش خود بشنوند.
کم خونی و جوش و لک صورت
پوست صورت، پلک‌ها یا ناخن‌ها به دلیل کمبود آهن در خون رنگ پریده می‌شوند. با این حال، مصرف بی‌رویه آهن برای جبران کم‌خونی می‌تواند باعث بروز آکنه، لک و جوش صورت شود. آهن اضافی در بدن به دلیل کمبود فضای ذخیره سازی، در پوست رسوب میکند.
کم خونی و یبوست و معده درد
علائم کم‌خونی ناشی از تخریب ناگهانی گلبولهای قرمز خون ممکن است باعث درد شکم شود. اما فقر آهن باعث یبوست نمی‌شود. افرادی که کم‌خونی و یبوست دارند احتمالاً به مشکلات دستگاه گوارش نیز مبتلا هستند.
عوارض کم خونی در بارداری بر روی جنین
کمبود هموگلوبین در بارداری ممکن است باعث نارس بودن نوزاد، سقط جنین خود به خود، وزن کم نوزاد هنگام تولد و مرگ جنین می‌شوند.
عوارض کم خونی در کودکان و نوزادان
بیماری آنمی در کودکان با عوارض عصبی، کم وزنی هنگام تولد، عفونت و نارسایی قلبی و همچنین افزایش مرگ و میر و کم خونی شدید و تزریق خون همراه است. کمبود آهن در دوران نوزادی با خطر ابتلا به آسم، تغییرات خواب طولانی مدت، پلک‌زدن آهسته، اختلال در عملکرد حرکتی اندام فوقانی و اسکیزوفرنی در بزرگسالی مرتبط است.
کم خونی باعث لاغری یا چاقی و پرخوری میشود؟
ارتباط بین آهن کم، وزن بدن و هموگلوبین زمانی آشکار میشود که انرژی کم و خستگی، ورزش و سوزاندن کالری را دشوار میکند و باعث افزایش وزن میشود. در حالت برعکس، کم‌خونی فقر آهن ممکن است به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن کمک کند.
کم خونی باعث ریزش مو میشود؟
اگر از طریق رژیم غذایی خود آهن کافی دریافت نکنید، ممکن است ریزش مو را تجربه کنید. همچنین ممکن است متوجه شوید که موهای شما از اندازه خاصی بلندتر نمی‌شود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12
بدون ویتامینB12 کافی، سلولهای خونی به‌درستی در مغز استخوان، تشکیل نمی‌شوند. در نتیجه این سلولهای خونی زودتر از زمان طبیعی می‌میرند و منجر به کم‌خونی می‌شوند.
برای درمان کم خونی چه بخوریم؟
دشمن کم خونی مواد غذایی دارای ویتامین و آهن است.
ترکیب ویتامین C با وعده‌های غذایی، آهن غیرهم را تقویت میکند و جذب آن را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر مصرف بیشتر میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی و گریپ فروت، می‌توانید دوز سالم ویتامین C را از فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی و گل کلم دریافت کنید.
برای درمان کم خونی در زمان صرف صبحانه مصرف شیره خرما یا ترکیب شیره و ارده بسیار مفید است.
غذاهای مضر برای کم خونی چیست؟
محصولات غذایی مانند ذرت و انگور بدترین غذاها برای بیماری آنمی به دلیل جذب آهن هستند. این مواد مولکول‌های آهن را متصل میکنند و در جذب آهن در بدن اختلال ایجاد میکنند.
راهکار های پیشگیری از کم خونی یا آنمی چیست؟
محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز و گوشت سفید منبع ویتامین B۱۲ و ریزمغذی مهم برای پیشگیری از کم‌خونی هستند. بهترین منابع گیاهی شامل آهن کافی نیز سبزی‌هایی با برگ سبز تیره و حبوبات هستند. حبوبات همچنین منابع عالی اسید فولیک‌اند. مصرف غذاهای غنی از ویتامین A نیز از آنمی جلوگیری میکند.
کم خونی در آزمایش ازدواج
برای آزمایش خون در دوران عقد و ازدواج، متخصصان پیشنهاد میکنند شرایط ارثی مانند تالاسمی، ناقل بودن اختلال ژنتیکی، بیماری‌های عفونی مانند HIV، STD و هپاتیت B و همچنین وضعیت سلامت باروری را بررسی کنید. تشخیص کم خونی زوجین در ازمایش ازدواج می‌تواند از عوارض بعدی جلوگیری کند.
تفاوت کم خونی و فقر آهن چیست؟
تفاوت کم خونی با کمبود آهن یا کم خونی فقر آهن در مردان و زنان این است که کمبود آهن به عنوان کاهش کل آهن در بدن تعریف میشود. کم خونی زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند به اندازه کافی گلبول قرمز تولید کند.
غلظت خون چیست؟
منظور از غلظت خون، افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون به نسبت حجم خون است. این مورد کاملا با آنمی تفاوت دارد.
چه آزمایش هایی برای کم خونی مربوط به فقر آهن انجام می شوند؟
کم خونی ناشی از فقر آهن شایعترین نوع کم خونی در سرتاسر جهان بوده و حدود 50% از موارد کم خونی را دربر میگیرد. برای تشخیص کم خونی فقر آهن، پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای بررسی موارد زیر درخواست دهد:
تعداد اندازه و رنگ گلبول های قرمز (CBC):
در بیماری کم خونی فقر آهن ، گلبولهای قرمز خون کوچکتر و کم رنگ تر از حد طبیعی هستند تعداد آنها ممکن است کاهش یافته و یا نرمال باشد.
هماتوکریت (Hematocrit):
هماتوکریت در واقع درصد گلبولهای قرمز خون در کل حجم خون می باشد.
هموگلوبین (Hb):
پروتئین اصلی در گلبولهای قرمز خون هموگلوبین می باشد که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد و آن را در سراسر بدن انتقال می دهد. سطح هموگلوبین کمتر از حد نرمال نشان دهنده کم خونی است.
فریتین (Ferritin):
این پروتئین با اتصال به آهن به ذخیره سازی آن در بدن کمک میکند و سطح پایین فريتين معمولاً نشان دهنده سطح پایین آهن ذخیره شده است.
آهن سرم (Fe):
با اندازه گیری آهن سرم میتوان میزان آهن موجود در گردش خون را تعیین کرد در فرد مبتلا به کم خونی فقر آهن میزان آهن سرم کاهش می یابد.
نتیجه گیری
کم‌خونی نوعی بیماری است که در آن گلبولهای قرمز سالم یا هموگلوبین کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌های بدن وجود ندارد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبولهای قرمز یافت میشود و اکسیژن را از ریه به سایر اندام‌های بدن می‌رساند. ابتلا به این بیماری می‌تواند باعث خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.
انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد که می‌توانند کوتاه مدت یا بلند مدت، خفیف یا شدید باشند. برای درمان آنمی بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید تا باتوجه به شرایط شما، روش درمانی مناسب را ارائه دهد.
منبع:
-
سنگ کلیه چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟
سنگ کلیه چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟
سنگ کلیه ماحصل رسوبات سختی است که در کلیه ایجاد میشود. بالا رفتن غلظت املاح و نمک ادرار، مهم‌ترین دلایل سنگ کلیه هستند. با این که گاهی این بیماری سخت و دردناک میشود اما با تشخیص به موقع و درمان درست آن توسط دکتر اورولوژی، به راحتی درمان میشود.
تشخیص سنگ کلیه چگونه است؟
سنگ کلیه تا زمانی که شروع به حرکت نکند، علامتی ندارد. اما زمانی که سنگ در کلیه جابجا میشود و به سمت میزنای می‌رود، مشکلات بیمار آغاز میشود. سنگ کلیه انواع مختلفی دارد.
دسته‌ای از بیماران دارای علائم آشکاری مثل سوزش و تغییر رنگ ادرار، تغییر بوی ادرار، تهوع و استفراغ، افزایش دفعات ادرار بیش از حد عادی یا تب و لرز هستند. اما در مقابل بعضی از دیگر بیماران دارای علائم خاموش هستند و تنها با انجام آزمایش سنگ کلیه مثل تصویربرداری با اشعه X میتوان علت بیماری را در آنها تشخیص داد. همچنین پی بردن به علت شکل‌گیری سنگ کلیه در بیمار می‌تواند به درمان آن کمک کند. سنگ کلسیمی، سنگ اسید اوریکی و سنگ سیستینی، متداول‌ترین انواع سنگ کلیه هستند.
اگر برایتان این سوال پیش آمده که از کجا بفهیم که سنگ کلیه داریم باید بگوییم که پزشک اورولوژی، قطعا در راه تشخیص سنگ کلیه ممکن است آزمایش‌های مختلفی از بیمار بگیرد. پس از اینکه پزشک علت تشکیل سنگ کلیه را تشخیص داد، به بیمار توصیه و دستورالعمل‌هایی می‌دهد تا در کنار درمان از تشکیل مجدد سنگ کلیه جلوگیری کند.
بررسی سوابق پزشکی بیمار
یکی از راه های تشخیص سنگ کلیه توسط پزشکان، بررسی سوابق بیماری مخصوصا در خانواده بیمار است. سوالاتی که پزشک می‌پرسد، معمولا گزینه‌های زیر هستند:
- آیا قبلا نیز سابقه سنگ کلیه داشته‌اید؟
- آیا کسی در خانواده سنگ داشته است؟
- آیا بیماری یا عارضه خاصی (مانند اسهال، نقرس یا دیابت) دارید که ممکن است احتمال تشکیل سنگ کلیه را بالا برده باشد؟
پاسخ درست به این سوال‌ها، پزشک اورولوژ را در زمینه درمان شما کمک خواهد کرد.
بررسی عادات و رژیم غذایی بیمار
اطلاع از عادات غذایی یکی از دیگر راه های تشخیص سنگ کلیه است. گاهی ممکن است بیمار غذاهایی را بخورد که احتمال تشکیل سنگ‌های کلیوی را در او افزایش دهند. گاهی هم به اندازه کافی در سبد غذایی یک فرد، مواد غذایی مناسب برای ممانعت از تشکیل سنگ کلیه وجود ندارد. هرچند که نوشیدن کم مایعات در طول روز نیز روند شکل‌گیری سنگ کلیه را سرعت می‌بخشد.
با بررسی تمام این عوامل میتوان به راحتی سنگ کلیه را تشخیص داد. به هرحال باید به این نکته بسیار توجه کرد که انباشت املاحی که در ادرار بیمار است، باعث به وجود آمدن این عارضه میشود. از این رو مهم است که عادات و رژیم غذایی بیمار از طرف پزشک مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
تشخیص سنگ کلیه با آزمایش ادرار
یکی از محبوب‌ترین راهها برای تشخیص سنگ کلیه در بیمار، گرفتن آزمایش ادرار است. به این آزمایش، UA هم می‌گویند. معمولا بخاطر وجود نشانه سنگ کلیه در آزمایش ادرار، درصد خطای این آزمایش بسیار کم است. همچنین علاوه بر وجود علائم سنگ کلیه در آزمایش ادرار، این تست در صورت وجود عفونت ادراری و دفع آلبومین، این موارد را هم مشخص میکند.
آزمایش ادرار در تشخیص نوع و شکل سنگ به پزشک اورولوژی برای بررسی نشانه‌های عفونت کمک میکند.
لازم به ذکر است که اگر پزشک تشخیص دهد که بیمار در آینده نیز احتمال تشکیل سنگ کلیه را دارد، آزمایش جمع‌آوری ۲۴ ساعته ادرار را انجام می‌دهد. این آزمایش میزان مواد مختلف سنگ‌ساز در ادرار را مشخص میکند. نتایج این آزمایش به پزشک کمک میکند، رژیم غذایی و داروهای خاصی را برای ممانعت از تشکیل سنگ کلیه برای بیمار تجویز کند.
تشخیص سنگ کلیه با آزمایش خون
یکی از راه‌های تشخیص سنگ کلیه، گرفتن آزمایش خون است. دیدن سنگ کلیه در آزمایش خون به پزشک کمک میکند تا علت تشکیل سنگ و خطرات احتمالی آن در مریض را مورد بررسی قرار دهد. برای گرفتن آزمایش خون بابت سنگ کلیه، معمولا از روش‌های آزمایش شمارش کامل سلولهای خون CBC، آزمایش اوریک اسید، آزمایش کلسیم، آزمایش کراتینین و آزمایش الکترولیت‌های بدن استفاده میشود.
همچنین در پاسخ به یکی از پرتکرارترین سوال‌های برخی از بیماران تحت عنوان این که آیا برای آزمایش سنگ کلیه باید ناشتا بود؟ باید بگوییم که در میان تمام راه های تشخیص سنگ کلیه، تنها آزمایش کراتین خون ناشتا انجام میشود.
تشخیص سنگ کلیه با آزمایش‌های تصویربرداری
راه دیگری که با آن میتوان سنگ کلیه را تشخیص داد، آزمایش تصویربرداری است. با گرفتن عکس رادیوگرافی از شکم، میتوان به راحتی موقعیت قرارگیری سنگ کلیه را تشخیص داد. در این آزمایش معمولا سنگ های اوگزالات کلسیم دهیدرات، کلسیم فسفات و کلسیم اوگزالات منو هیدرات بسیار راحت قابل مشاهده هستند.
در این مورد پزشک مشخص میکند که هنوز سنگ‌های کلیوی در دستگاه ادراری بیمار وجود دارد یا کاملا از بین رفته است. تصویربرداری‌های احتمالا به مرور تکرار مي‌شوند تا روند رشد سنگ کلیوی به درستی ارزیابی شود. همین‌طور در صورتی که بیمار درد، خون در ادرار (هماچوری) یا عفونت‌های مکرری دارد، این آزمایش توصیه میشود.
منبع:
-
تیروئید | کم کاری و پرکاری
تیروئید | پرکاری و کم‌کاری
تیروئید چیست؟
غده تیروئید در جلوی گردن و اطراف نای قرار دارد، شکل این غده شبیه به پروانه است. تیروئید یکی از غده های مهم بدن است که وظیفه کنترل متابولیسم‌ها را بر عهده دارد. در فرایند متابولیسم، مواد غذایی وارد شده به بدن تبدیل به انرژی می‌شوند.
انرژی حاصل از متابولیسم، برای عملکرد صحیح بدن لازم می‌باشد. کنترل متابولیسم از طریق تیروئید با استفاده از هورمون تیروکسین که حاوی ۴ اتم یدید و هورمون تری یدوتیرونین، حاوی ۳ اتم یدید، صورت میگیرد.
این دو هورمون به وسیله تیروئید تولید می‌شوند و میزان انرژی دریافتی سلولهای بدن را تنظیم میکنند. اگر تیروئید عملکرد صحیحی داشته باشد و بین هورمون ها تعادل برقرار باشد، متابولیسم بدن شما به درستی کار می کند.
کنترل عملکرد تیروئید در جریان خون به وسیله غده هیپوفیز واقع در مرکز جمجمه، که در زیر مغز قرار دارد، انجام می شود. اگر میزان این هورمون از سطح مورد نیاز بالاتر یا پایین تر برود، غده هیپوفیز مقدار آن را تنظیم می کند. در این زمان هورمون تنظیم‌کننده تیروئید که TSH، نام دارد به تیروئید ارسال شده و پیام‌هایی برای تنظیم میزان مورد نیاز آن را، مخابره می کند تا تعادل و حالت طبیعی بدن را برگرداند.
پرکاری تیروئید
وقتی تولید تیروئید توسط هورمون تیروئید، بیش از اندازه مورد نیاز بدن باشد، بیماری پرکاری تیروئید در بدن اتفاق میافتد. به دلیل تولید مقدار زیادی از این هورمون بدن مجبور است که به سرعت انرژی حاصل از متابولیسم را مصرف نماید که در این صورت فرد احساس خستگی فراوان میکند. در این حالت، افزایش ضربان قلب، کاهش وزن و ضعف اعصاب، جز علائم غالب به حساب می‌آیند.
کم کاری تیروئید
تولید تیروئید به میزان کمتر از حد مورد نیاز بدن توسط هورمون تیروئید، باعث ایجاد بیماری کم کاری تیروئید میشود. افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند دائم احساس خستگی دارند، نسبت به دمای سرد کم تحمل هستند و دچار افزایش وزن می شوند.
علائم پرکاری تیروئید
افرادی که مبتلا به بیماری پرکاری تیروئید هستند، علائمی از جمله: عصبی شدن، استرس و اضطراب، تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، کاهش وزن، ضعف و لرزش اعضای بدن، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید، احساس گرمای فراوان، قاعدگی‌های نامنظم و یا توقف قاعدگی در زنان و همچنین سوزش چشم یا مشکلات بینایی، را تجربه می کنند.
علائم کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید نیز دارای علائم مشخصی می‌باشد، از جمله این علائم: افزایش وزن بدن، احساس خستگی، فراموشی، قاعدگی‌های مکرر و با شدت فراوان در زنان مبتلا به کم کاری تیروئید، صدای بم و خشن، رشد موهای درشت و ضخیم و احساس سردی در دمای بدن، می‌باشد.
مواد غذایی که به بهبود عملکرد غده تیروئید کمک می کنند:
- جلبک‌های دریایی است، که سرشار از ریزمغذی ید هستند، و برای جبران کم کاری آن بسیار مفید میباشند.
- آجیل‌ها با داشتن ریزمغذی سلنیوم در جهت تعادل ترشح غده تیروئید، بسیار اهمیت دارند. از جمله این آجیل‌ها: فندق، آجیل برزیلی و غیره می‌باشد.
- برای تنظیم تعادل تولید این هورمون، استفاده از تخم مرغ تازه و همچنین ماهی پخته شده مفید میباشند.
- علاوه بر موارد فوق، برای حفظ سلامتی و تعادل غده تیروئید، استفاده از ید به میزان کافی ضروری می‌باشد، همچنین فراهم کردن میزان لازم ویتامین های A و D و ریزمغذی‌های روی و سلنیوم بسیار حائز اهمیت است.
تشخیص تیروئید
اگر احساس می‌کنید که دارای علائم بیماری‌های کم کاری یا پرکاری تیروئید هستید حتما جهت معاینه به پزشک مراجعه کرده و وضعیت خود را شرح دهید. از قطعی‌ترین روش‌ها برای تشخیص این بیماری، آزمایش خون است که در آن، میزان هورمون‌های تیروئید در خون اندازه‌گیری میشود. آزمایش های TSH، T4 و T3 جهت بررسی عملکرد غده تیروئید میباشند.
تمام افراد سالم هم باید برای چک کردن میزان تیروئید خود آزمایش‌های مرتبی را انجام دهند تا از سلامت و عملکرد، این غده اطمینان حاصل کنند. افرادی که مبتلا به بیماری دیابت، مخصوصا دیابت نوع یک هستند، به دلیل اینکه بیشتر در معرض خطر این بیماری می باشند، باید پس از تشخیص بیماری دیابت، هر سال آزمایش تیروئید بدهند. ولی افراد مبتلا به دیابت نوع دو در صورت توصیه پزشک باید آزمایش را انجام دهند.
منبع:
-
ویتامین K چیست
ویتامین K چیست و چه کاربردی دارد؟
ویتامین کا، یک ویتامین محلول در چربی است که به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارد و به عنوان یک مکمل غذایی نیز در دسترس است. ویتامین‌های محلول در چربی همراه چربی‌ها جذب و در بافت چربی بدن و کبد ذخیره می‌شوند. ویتامین کا شامل دو نوع ویتامین K۱ و ویتامین K۲ است.
آنزیم ماده‌ای است که سرعت واکنش‌های شیمیایی در بدن را افزایش می‌دهد. کوآنزیم ماده‌ای است که عملکرد یک آنزیم را افزایش می‌دهد. از فواید ویتامین k این است که به عنوان یک کوآنزیم، عملکرد آنزیم‌های موثر در ساخت پروتئین‌های مربوط به لخته شدن خون، ساخت استخوان و آنزیم‌های ضروری برای سایر عملکردهای طبیعی بدن را افزایش می‌دهد.
وارفارین و برخی از داروهای ضد انعقاد خون، ویتامین کا را بی‌اثر میکنند. افرادی که از این دسته داروهای ضد انعقاد استفاده میکنند، باید به میزان ثابتی ویتامین کا دریافت کنند.
چه غذاهایی ویتامین K مورد نیاز بدن را تامین میکنند؟
ویتامین کا به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت میشود. ویتامین K۱ عمدتاً در سبزیجات برگ سبز وجود دارد و ویتامین K۲ توسط باکتری‌های روده انسان تولید می‌شوند.
ما می‌توانیم مقادیر توصیه‌شده‌ی ویتامین کا را با خوردن غذاهای مختلف از جمله موارد زیر دریافت کنیم:
- سبزی‌های برگ‌سبز مانند اسفناج، کلم پیچ، کلم بروکلی و کاهو
- روغن‌های گیاهی
- برخی از میوه‌ها مانند زغال اخته و انجیر
- گوشت، پنیر، تخم‌مرغ و سویا
مکمل‌های ویتامین K
ویتامین کا در مکمل‌های حاوی مولتی ویتامین‌ها و مواد معدنی یافت میشود. همچنین در بعضی مکمل‌ها به تنهایی یا همراه با چند ماده مغذی دیگر مانند کلسیم، منیزیم یا ویتامین دی موجود است. دو شکل رایج ویتامین کا در مکمل‌های غذایی ویتامین‌های K۱ و K۲ هستند.
پیشگیری از کمبود ویتامین کا در نوزادان
ویتامین کا نقش بسیار مهمی در پیشگیری از خونریزی دارد. در نوزادان تازه متولد شده سطح ویتامین K۱ پایین است.
طبق بسته خدمتی مراقبت از نوزاد سالم در کشور، كليه نوزادان طی ساعات اول عمر، برای پيشگيری از کمبود ویتامین کا و عوارض کمبود ویتامین k، ويتامين K۱ را به صورت تزریق عضلانی دریافت میکنند. بسته خدمتی مراقبت از نوزاد سالم یکی از مجموعه‌های آموزشی منتشرشده از طرف اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که جهت استفاده پزشکان و پرستاران شاغل در بخش‌های نوزادان بیمارستان تهیه شده است.
اگر ویتامین کا به میزان کافی دریافت نکنیم، چه اتفاقی میافتد؟
از آنجا که وجود میزان کافی ویتامین کا برای لخته شدن خون در مدت زمان مناسب ضروری است، کمبود شدید ویتامین کا ممکن است باعث بروز کبودی و خونریزی شود.
همچنین ممکن است باعث کاهش استحکام استخوان‌ها و افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان شود؛ زیرا بدن برای داشتن استخوان‌های سالم به ویتامین کا نیاز دارد.تداخلات ویتامین کا با داروها یا سایر مکمل‌های غذایی
برخی از داروها ممکن است با ویتامین کا تداخل داشته باشند. در اینجا چند نمونه آورده شده است:
وارفارین
وارفارین، رقیق‌کننده خون است و ممکن است با ویتامین کا تداخل جدی داشته باشد. در صورت مصرف وارفارین، باید مطمئن شویم که میزان ویتامین کا دریافتی از غذا و مکمل‌ها، تقریباً هر روز یکسان باشد.تغییر ناگهانی در مقدار ویتامین کا دریافتی ممکن است باعث خونریزی‌های خطرناک (در صورت مصرف کمتر ویتامین کا) یا لخته شدن خون (در صورت مصرف بیشتر ویتامین کا) شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های مفید روده ما را که سازنده‌ی ویتامین کا هستند، از بین ببرند. استفاده طولانی‌مدت (بیش از چند هفته) از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است میزان ویتامین کا ساخته‌شده در روده را کاهش داده و باعث کمبود ویتامین کا در بدن شود.بعضی از داروهای کاهش دهنده چربی خون
برخی از افراد برای کاهش سطح کلسترول خون، از داروهایی مانند کلستیرامین استفاده میکنند. از آنجایی که ویتامین کا، یک ویتامین محلول در چربی است، مصرف طولانی مدت (برای چندین سال) داروهای کاهش‌دهنده سطح کلسترول خون (کلستیرامین) ممکن است میزان جذب ویتامین کا را کاهش دهد.اورلیستات
اورلیستات دارویی است باعث کاهش جذب چربی میشود و به کاهش وزن کمک میکند، اما ممکن است جذب ویتامین کا را تحت تاثیر قرار دهد.ضروری است پزشک و داروساز خود را در در جریان مکمل‌ها و داروهای مصرفی با نسخه یا بدون نسخه، قرار دهیم. آنها می‌توانند اطلاعات دقیق و کاملی در ارتباط با تداخلات دارویی در اختیار ما قرار دهند.
ویتامین K و تغذیه سالم
در افراد سالمی که رژیم غذایی متنوعی دارند، کمبود ویتامین کا در حدی که فرد علامتدار و دچار خونریزی شود، تقریبا غیرممکن است.
از آنجایی که غذاها می‌توانند مجموعه‌ای از مواد مغذی و سایر مواد ضروری حفظ سلامتی را برای ما فراهم نمایند، نیازهای تغذیه‌ای باید در درجه اول از طریق غذاها برآورده شوند. غذاهای غنی شده و مکمل‌های غذایی زمانی مفید هستند که تامین نیازها به یک یا چند ماده مغذی غیرممکن باشد (مثلاً در مراحل خاص زندگی، مانند بارداری).
دستورالعمل‌ها، یک الگوی غذایی سالم را به این صورت توصیف میکند:
- شامل انواع سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات، شیر، ماست و پنیر بدون‌چربی و کم‌چرب و روغن‌ها باشد. بسیاری از سبزی‌ها و بعضی از میوه‌ها منابع ویتامین k هستند. پنیر نیز حاوی ویتامین کا است.
- شامل انواع غذاهای پروتئینی مانند گوشت بدون چربی، گوشت مرغ، تخم مرغ، غذاهای دریایی، لوبیا، نخود، عدس، آجیل و محصولات سویا باشد. سویا و آجیل حاوی ویتامین کا هستند.
- غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قند، چربی اشباع شده و نمک را محدود میکند.
- نوشیدنی‌های الکلی را محدود میکند.
- کالری آن در محدوده کالری مورد نیاز روزانه ما قرار دارد.
منبع:
-
ویروس HPV پاپیلومای انسانی
ویروس HPV پاپیلومای انسانی
ویروس hpv یکی از شایعترین ویروس‌های بیماری‌های مقاربتی است که معمولا به صورت زگیل‌های تناسلی در مردان و زنان قابل مشاهده و بررسی است.
ویروس اچ پی وی (Human Papillomavirus) که به آن ویروس پاپیلومای انسانی هم می‌گویند، عامل بیماری HPV، شایعترین عفونت مقاربتی است. بیش از ۱۰۰ نوع hpv وجود دارد که برخی از آنها خودبه‌خود درمان می‌شوند و برخی از آنها می‌توانند در سلولهای مخاطی و نیمه‌مخاطی بدن مانند چشم، دهان، دست‌ها، پاها، صورت و… زگیل ایجاد کنند و برخی دیگر بر اندام تناسلی از جمله فرج، واژن، دهانه رحم، آلت تناسلی، کیسه بیضه، راست روده و مقعد تاثیر بگذارند.
این ویروس به ۲ دسته کم‌خطر و پرخطر تقسیم میشود:
- ویروس پاپیلومای انسانی کم‌خطر: این نوع اچ‌پی‌وی معمولا بیماری جدی‌ای ایجاد نمی‌کند و به صورت زگیل‌هایی در ناحیه تناسلی، گلو، دهان و مقعد ظاهر میشود.
- ویروس پاپیلومای انسانی پرخطر: این نوع اچ‌پی‌وی عامل اصلی پیش سرطان و ضایعات سرطانی است. نوع ۱۶ و ۱۸ این ویروس بسیار پرخطر هستند و باعث بروز سرطان در ناحیه تناسلی می‌شوند.
علائم ویروس اچ پی وی
این ویروس معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، شایع ترین علامت ویروس زگیل در ناحیه تناسلی شما است. زگیل تناسلی دانه های زبر و چیزی شبیه به گل کلم می باشند که روی پوست منتشر می شوند و ممکن است هفته ها، ماه ها یا حتی سال ها بعد ظاهر شوند.
ویروس hpv در مردان
ویروس اچ پی وی در مردان معمولا بدون هیچ علامتی بروز میکند. آنها اغلب متوجه بیماری خود نمی‌شوند و عفونت ویروسی پس از گذشت مدت کوتاهی از بین خواهد رفت. در صورتی که ویروس اچ پی وی از نوع شدید باشد، زگیل‌هایی روی آلت تناسلی، کیسه بیضه، دهان، گلو یا کشاله ران ایجاد میشود.
HPV چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص HPV معمولا در صورت یافتن زگیل توسط پزشک یا در طی آزمایش پاپ اسمیر، انجام میشود. در طی آزمایش پاپ ، پزشک شما از یک سواب استفاده می کند تا تعداد کمی از سلول ها از دهانه رحم شما خارج شود. آنها این نمونه را به آزمایشگاه می فرستند و آن را برای سلول های سرطانی آزمایش می کنند. وجود سلولهای سرطانی ممکن است نشانگر ابتلا به HPV باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش پاپ اسمیر اینجا کلیک کنید.
ویروس HPV چگونه منتقل میشود؟
رابطه جنسی محافظت‌نشده (بدون کاندوم) اصلی‌ترین دلیل سرایت این ویروس است.
دیگر راه‌های انتقال این ویروس عبارت‌اند از:
- شرکای جنسی متعدد
- رابطه جنسی دهانی
- استفاده سرنگ مشترک در بین معتادان
- انتقال بیماری از مادر به نوزاد هنگام زایمان
- استفاده از تیغ‌های آلوده
- استفاده از دستگاه‌های در ارتباط با پوست انسان مانند دستگاه لیزر
چه زمانی باید برای آزمایش HPV اقدام کنم؟
آزمایش پاپ اسمیر طبق دستورالعمل ها هر 3 سال یکبار به زنانی که رابطه ی جنسی دارند، از سن 21 سالگی توصیه می شود برخی از زنان در خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت HPV هستند و در صورتیکه خانمی مبتلا به HIV باشد و یا شیمی درمانی میشود باید به صورت مکرر برای عفونت HPV بررسی بشود و همچنین آزمایش مولکولی HPV به عنوان یک روش جایگزین هر 5 سال یکبار به زنان 30 تا 65 ساله با ریسک متوسط پیشنهاد میشود.
زنان چنانچه دارای عواملی از قبیل سیستم ایمنی ضعیف شده و یا سابقه ضایعات پیش بدخیمی داشته باشند باید در سنین پایین تر به طور مکرر غربال گری بشوند
اگر خانمی سن بین 21 تا 29 داشته باشد و نتیجه آزمایش پاپ غیر طبیعی باشد، آزمایش مولکولی HPV توصیه میشودچگونه می توان از HPV و سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد؟
آزمایشات غربال گری، تغییرات زودرس پیش بدخیمی ناحیه دهانه رحم را شناسایی میکنند که سپس می توان قبل از ایجاد سرطان دهانه رحم درمان را انجام داد.
عفونت HPV و پیش بدخیمی دهانه رحم چگونه درمان می شود؟
هیچ نوع درمان خاصی برای خود ویروس وجود ندارد ولی تقویت سیستم ایمنی می‌تواند در پاکسازی ویروس موثر باشد. اما درمان برای پیش بدخیمی دهانه رحم وجود دارد که در جلوگیری از پیشرفت ویروس و تبدیل به سرطان دهانه رحم بسیار موثر می باشد. ضایعات پیش سرطانی می توانند از طریق روش های کاهنده یا از طریق جراحی بافت برداشت شود.
آیا ویروس hpv درمان قطعی دارد؟
خیر، در حال حاضر درمان قطعی برای ویروس اچ پی وی وجود ندارد و فقط میتوان علائم آن را با راه‌کارهای درمانی مدیریت کرد. ممکن است این ویروس برای مدتی نهفته در بدن باقی بماند و پس از چند سال با قرار گرفتن در معرض ریسک فاکتورها دوباره فعال شود. تقویت سیستم ایمنی می‌تواند در پاکسازی ویروس موثر باشد. اما درمان برای پیش بدخیمی دهانه رحم وجود دارد که در جلوگیری از پیشرفت ویروس و تبدیل به سرطان دهانه رحم بسیار موثر می باشد.
روش‌های درمان ویروس اچ پی وی
راه‌کارهای پزشکی زیر بهترین درمان ویروس hpv هستند:
دارو درمانی: به صورت موضعی روی زگیل‌های تناسلی اعمال میشود.
کرایوتراپی: این روش نوعی سرما درمانی است که به کمک گاز نیتروژن برای از بین بردن زگیل‌ها استفاده میشود.
جراحی: اگر اندازه زگیل‌ها بسیار بزرگ باشد، به کمک روش عمل جراحی آنها را جدا میکنند.
لیزر درمانی: استفاده از پرتو فروسرخ لیزر یا پلاسما جت (در این روش برای جداسازی زگیل‌ها از پوست، آنها را می‌سوزانند.)
آیا همه ی افراد آلوده به ویروس HPV در آینده سرطان میگیرند؟
اکثر عفونت های HPV به طور خود بخودی طی 1 الی 2 سال برطرف می شوند و بیشتر ضایعات دهانه رحم منجر به سرطان نمی شوند.
چه مدت پس از آلودگی به ویروس HPV طول میکشد تا به سرطان ابتلا پیدا کنیم؟
با وجود اینکه اکثر افرادی که آلوده به ویروس HPV شده اند به سرطان مبتلا نمی شوند اما عفونت مداوم با نوع پر خطر این ویروس می تواند منجر به سرطان شود. زمانی که فردی مبتلا به HPV شد از زمان ابتلا به ویروس تا بروز بیماری معمولا 10 تا 20 سال طول میکشد اما این زمان بعضی وقت ها ممکن است کمتر بشود. افراد دارای نقص ایمنی از جمله افراد مبتلا به HPV احتمال بیشتری دارد که مدام آلوده به این عفونت بشوند و بنابراین پیشرفت سرطان در این افراد سریع تر اتفاق میافتد.
آیا مادر باردار می تواند HPV را به فرزند خود منتقل کند؟
اگرچه نادر است، اما عفونت HPV می تواند هنگام عبور نوزاد از طریق کانال آلوده مادر، منتقل شود.
راهنمای مراجعه به پزشک
اگر در معرض عوامل خطر برای ابتلا به ویروس اچ پی وی بودید، می‌توانید با معاینه پزشک متخصص زنان و یا اورولوژیست از عدم وجود زگیل‌های تناسلی مطمئن شوید.
منابع:
-
آزمایش پاپ اسمیر
تست پاپ اسمیر چیست؟
آزمایش پاپ اسمیر نوعی آزمایش برای خانم‌هاست که برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام میشود. اگر این سرطان به موقع شناسایی شود، بیمار شانس بیشتری برای درمان خواهد داشت.
هدف از انجام تست پاپ اسمیر چیست؟
این تست با هدف غربالگری سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار میگیرد. پاپ اسمیر معمولا همراه با معاینه لگن برای بیمار انجام میشود. در خانم‌های بالای ۳۰ سال ممکن است با آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) انجام گیرد. ویروس HPV نوعی عفونت شایع مقاربتی است که می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. در برخی از مواقع آزمایش HPV ممکن است به جای تست پاپ اسمیر انجام گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ویروس HPV اینجا کلیک کنید.
چه افرادی نیاز به انجام تست پاپ اسمیر دارند؟
متخصصین توصیه میکنند که خانم‌ها باید هر سه سال یکبار از ۲۱ سالگی تست پاپ اسمیر را انجام دهند. زیرا، ممکن است برخی از خانم‌ها در معرض خطر ابتلا به سرطان یا نوعی عفونت باشند.
این روش غربالگری در کشورهای پیشرفته باعث شده است که ۷۵ درصد خطر سرطان دهانهٔ رحم کاهش یابد، اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل ناآگاهی از این روش غربالگری همچنان آمار ابتلا به این سرطان بالاست و در حال حاضر ۸۰ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان دهانهٔ رحم در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد.
چند بار باید تست پاپ اسمیر را تکرار کرد؟
به‌طور کلی پزشکان توصیه میکنند که تست پاپ اسمیر هر سه سال یکبار برای خانم‌ها ۲۱ تا ۶۵ سال باید تکرار شود. در صورتی که این تست همراه با آزمایش HPV انجام گیرد، خانم‌های بالای ۳۰ سال می‌توانند هر ۵ سال یکبار این تست را انجام دهند.
اگر بیمار عوامل خطرسازی داشته باشد، پزشک بدون توجه به سن بیمار انجام مکرر پاپ اسمیر را توصیه خواهد کرد. این عوامل خطرساز به شرح زیر است:
- سلولهای پیش سرطانی تشخیص داده شده باشد.
- عفونت HIV
- ضعف سیستم ایمنی به دلیل پیوند عضو، شیمی درمانی یا استفاده مزمن از کورتیکواستروئیدها
- سابقه سیگار کشیدن
چه زمانی تست پاپ اسمیر ضروری‌تر است؟
در صورت داشتن علائم زیر حتماً برای انجام آزمایش پاپ اسمیر به پزشک مراجعه کنید:
- ترشحات غیرطبیعی واژن
- خونریزی یا لکه‌بینی خارج از دوره‌های پریود
- درد یا خونریزی واژن حین یا بعد از رابطه جنسی
غیر از تست پاپ اسمیر چه آزمایش دیگری برای زنان مهم است؟
در کل، دو آزمایش غربالگری می‌تواند به پیشگیری یا تشخیص به‌موقع سرطان دهانهٔ رحم در زنان کمک کند، که یکی از آنها تست پاپ اسمیر و دیگری آزمایش HPV است. تست HPV همراه با تست پاپ هم انجام میشود که به این روش آزمایش همزمان می‌گویند. اگر نتیجهٔ هر دو تست منفی باشد، پزشکتان ممکن است به شما پیشنهاد دهد که آزمایش غربالگری بعدی خود را بعد از پنج سال انجام دهید.
چه کسانی می‌توانند تست پاپ اسمیر را ادامه ندهند؟
در موارد خاص پزشک تصمیم به توقف آزمایش تست پاپ اسمیر میگیرد که این موارد به شرح زیر است:
بعد از هیسترکتومی
پس از هیسترکتومی (برداشتن رحم) باید از پزشک خود سوال کنید که نیازی به تست پاپ اسمیر دارید یا خیر.
اگر هیسترکتومی برای بیماری غیر سرطانی مانند فیبروم انجام شده باشد، ممکن است بتوانید این تست را متوقف کنید؛ اما، اگر هیسترکتومی برای بیماری پیش سرطانی یا سرطانی انجام شده باشد، پزشک ممکن است ادامه این تست‌ها را به بیمار توصیه کند.
افزایش سن
پزشکان معتقدند افرادی که آزمایشات منفی تا سن ۶۵ سالگی داشته‌اند، می‌توانند از سن ۶۵ سالگی تست‌ها را متوقف کنند.
ریسک‌ها و عوارض پاپ اسمیر
تست پاپ اسمیر روش ایمنی برای غربالگری سرطان دهانه رحم است. با این حال، آزمایش پاپ بدون خطا نیست و نتایج منفی کاذب امکان‌پذیر است؛ نتیجه منفی کاذب به این معنی نیست که اشتباهی رخ داده است. عواملی که می‌توانند منجر به نتیجه منفی کاذب در تست پاپ شوند عبارت‌اند از:
- ناکافی بودن سلولهای جمع‌آوری‌شده
- کم بودن سلولهای غیرطبیعی
- سلولهای خونی یا التهابی که سلولهای غیرطبیعی را پنهان میکنند.
اگرچه ممکن است سلولهای غیرطبیعی شناسایی نشوند، اما شکل‌گیری سرطان دهانه رحم چند سال طول میکشد و اگر یک آزمایش سلولهای غیرطبیعی را تشخیص ندهد، آزمایش بعدی به احتمال زیاد این کار را خواهد کرد.
نحوه انجام تست پاپ اسمیر
برای اطمینان از اینکه تست پاپ اسمیر شما کارآمدتر است، نکات زیر را قبل از انجام آزمایش دنبال کنید:
- به مدت دو روز قبل از انجام پاپ اسمیر از رابطهٔ جنسی واژینال، دوش واژینال یا استفاده از داروهای واژینال یا فوم‌ها، کرم‌ها یا ژله‌های اسپرم‌کش اجتناب کنید. آنها ممکن است سلولهای غیرطبیعی را از دهانه رحم بشویند یا پنهان کند.
- سعی کنید آزمایش پاپ اسمیر را همزمان با پریود خود برنامه‌ریزی نکنید.
نمونه‌گیری برای ازمایش پاپ اسمیر معمولاً همراه با معاینه لگن توسط پزشک متخصص انجام میشود و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال میشود. در زنان بالای 30 سال، ممکن است آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV به همراه پاپ اسمیر تجویز شود.
نتیجه تست پاپ اسمیر
آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند پزشک را از وجود سلولهای مشکوک که نیاز به آزمایش بیشتری دارند، آگاه کند.
نتایج طبیعی
اگر تنها سلولهای طبیعی در دهانه رحم طی آزمایش پاپ اسمیر مشاهده شده باشد، گفته میشود که نتیجه تست منفی است. در این مواقع خانم دیگر نیاز به آزمایشات بیشتر برای بررسی نخواهد داشت.
نتایج غیرطبیعی
اگر سلولهای غیرطبیعی در طول آزمایش پاپ اسمیر کشف شود، در این مواقع گفته میشود که نتیجه تست مثبت است. این نکته را به یاد داشته باشید که نتیجه مثبت به این معنی نیست که فرد به سرطان دهانه رحم مبتلاست.
اگر تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است روشی به نام کولپوسکوپی را با استفاده از یک ابزار بزرگنمایی مخصوص (کولپوسکوپ) برای بررسی بافت‌های دهانه رحم، واژن و فرج انجام دهد.
همچنین ممکن است از هر ناحیه‌ای که غیر طبیعی به نظر برسد نمونه‌گیری انجام دهد. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل و تشخیص قطعی به آزمایشگاه فرستاده میشود.
آیا تست پاپ اسمیر دردناک است؟
ممکن است زمانی که سلول‌ها را خارج میکنند، خراش خفیفی را احساس کنید یا حتی ممکن است هیچ احساسی نداشته باشید. چنین معایناتی نباید درد داشته باشد؛ اما ممکن است منجر به احساس ناخوشایندی شود.
چه زمانی بعد از پاپ اسمیر میتوان رابطه جنسی داشت؟
در اغلب موارد مشکلی برای رابطه جنسی بعد از پاپ اسمیر ندارید. در واقع پس از انجام آن شما هیچ منعی برای فعالیت‌های عادی خود نخواهید داشت.
با این حال برخی از علائم پس از انجام این تست رخ می‌دهد که تنها در این صورت باید از رابطه جنسی تا زمان بهبودی خودداری کنید:
- خونریزی کم، طبیعی است؛ اما اگر بیش از حد باشد باید این مورد را با پزشک در میان بگذارید.
- ترشحاتی با بوی بد خارج میشود.
- تب و لرز دارید.
- دچار درد در شکم شده‌اید.
منابع:
-
قند خون و بیماری دیابت
آزمایش قند خون و بیماری دیابت
آزمایش قند خون، میزان گلوکز موجود در خون را اندازه گیری میکند. گلوکز نوعی قند است که منبع اصلی انرژی بدن شماست. بدن شما کربوهیدرات‌هایی را که می‌خورید به گلوکز تبدیل میکند.
در جریان خون، هورمونی به نام انسولین به انتقال گلوکز به سلول‌ها کمک میکند و این مکانیسم باعث کاهش قند خون میشود. افزایش یا کاهش سطح گلوکز در خون می‌تواند نشانه‌ی یک بیماری جدی باشد. سطح بالای گلوکز خون ممکن است نشانه‌ای از دیابت باشد.
قند خون بالا چه علایمی دارد؟
افزایش سطح قند خون در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب شدید اعضای بدن شود. علائم سطح بالای گلوکز خون شامل موارد زیر است:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی
- زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند.
قند خون پایین چه علائمی دارد؟
علائم سطح پایین گلوکز خون عبارتند از:
- اضطراب
- تعریق
- لرز
- گرسنگی
- سرگیجه
دلایل بالا بودن سطح قند خون
سطح بالای گلوکز می تواند بعلت موارد زیر باشد:
- بیماری کلیوی
- پرکاری تیروئید
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- سرطان پانکراس
- استرس وارد شده به بدن در اثر بیماری، ضربه یا جراحی
- داروها
- حمله‌ی قلبی
- در موارد نادر، اختلالات هورمونی به نام آکرومگالی یا سندرم کوشینگ باشد، که به علت تولید بیش از حد کورتیزول در بدن رخ می‌دهد.
دلایل پایین بودن سطح قند خون
سطح پایین تر از حد طبیعی گلوکز می تواند بعلت موارد زیر باشد:
- بیماری کلیوی
- کم کاری تیروئید
- استفاده‌ی بیش از حد نیاز از انسولین
- استفاده از داروهای دیابت با دوز بالاتر از حد نیاز
- کم کاری غده‌ی هیپوفیز
- بیماری آدیسون که با سطح پایین کورتیزول مشخص میشود
- بیماری کبدی
چه داروهایی می توانند بر روی سطح قند خون تاثیر بگذارند؟
داروهایی که می‌توانند سطح گلوکز خون شما را تحت تاثیر قرار دهند شامل موارد زیر است:
- کورتیکواستروئیدها
- ادرار آورهاقرص‌های جلوگیری از بارداری
- داروهای مورد استفاده برای هورمون درمانی
- آسپرین
- داروهای ضد روان پریشی
- لیتیوم
- اپی نفرین (آدرنالین)
- داروهای ضد افسردگی
انواع دیابت
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ که به دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین هم معروف است. این بیماری، نوعی اختلال خودایمنی شناخته میشود. در این وضعیت سیستم ایمنی بدن به سلولهای تولیدکننده‌ی انسولین در لوزالمعده حمله میکند و توانایی بدن در تولید انسولین را از بین می‌برد. هورمونی به نام انسولین در بدن وجود ندارد که بخواهد قند را به سمت سلولهای بدن هدایت کند. این نوع مرض قند مادرزادی بوده و به همین دلیل در کودکان بیشتر دیده میشود.
دیابت نوع ۲
در دیابت نوع دوم، انسولین در بدن وجود دارد اما به وظیفه خود به درستی عمل نمی‌کند. این بیماری بسیار شایع‌تر از نوع اول است، این بیماری به طور مستقیم با سبک زندگی و رژیم غذایی در ارتباط است. ورزش نکردن، استفاده از شیرینی و نوشیدنی‌های صنعتی، اضافه وزن داشتن و سیگار کشیدن، شرایط را برای ابتلا به قند خون بالا فراهم میکند.
این بیماری بیشتر بزرگسالان را درگیر میکند اما شیوع آن در بین کودکان و نوجوانان نیز در حال افزایش است. بی‌تحرکی و دریافت کالری بیش از حد دو فاکتور اصلی برای ابتلای کودکان به این بیماری است.
دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولا در ماه‌های آخر بارداری اتفاق میافتد. بروز آن بیشتر با تغییرات هورمونی در ارتباط است. هورمون‌هایی که توسط جفت تولید میشود به طور خاص بر روی انسولین تاثیر گذاشته و عملکرد آن را مختل میکنند.
پیش دیابت
اگر نتیجه آزمایش خون نشان داده است که در مرحله پیش دیابت هستید، باید بگوییم که شانس آورده‌اید. چون این حرف به این معناست سطح گلوکز در بدن بالاست اما شما هنوز به مرض قند مبتلا نشده‌اید. نکته مهم بعدی این است که اگر فکری به حال سبک زندگی و رژیم غذایی خود نکنید، به این بیماری مبتلا خواهید شد.
دیابت بی مزه
دیابت بی‌مزه، نوعی بیماری مادرزادی است که به دلیل اختلال در غدد درون‌ریز ایجاد میشود. این بیماری با تشنگی زیاد و تولید بیش از حد ادرار رقیق همراه است و برای آن درمانی وجود ندارد. این اختلال در اثر فقدان هورمون ادراری (وازوپرسین) یا مسدودسازی عملکرد آن ایجاد میگردد.
تفاوت دیابت نوع یک و دو
ماهیت مرض قند نوع اول و دوم یکسان است؛ یعنی در هر دو اختلالی در انسولین وجود دارد. آنها در فاکتورهایی مانند عوامل ایجاد‌کننده بیماری، افراد درگیر و چگونگی درمان با یکدیگر تفاوت دارند. در نوع اول، بدن اصلا قادر به تولید انسولین نیست. در نوع دوم، بدن قادر به تولید انسولین است اما مقاومت در برابر آن وجود دارد. یعنی این هورمون نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این بیماری هر شخصی را می‌تواند درگیر کند. در صورتیکه به این بیماری مبتلا شوید، راهی برای درمان قطعی آن وجود ندارد اما با داشتن رژیم غذایی و سبک زندگی سالم به راحتی می‌توانید این بیماری را کنترل کنید.
از دیگر تفاوت‌های بین آنها میتوان به سرعت و شدت بروز علائم اشاره کرد. افرادی که به نوع اول مبتلا هستند علائم را با سرعت و شدت بیشتری تجربه خواهند کرد؛ این در حالی است که علائم در نوع دوم، به آرامی و در طی چندین سال بروز میکنند.
انواع آزمایش بررسی سطح قند خون
آزمایش های متفاوتی جهت بررسی قند خون وجود دارد که بسته به نظر پزشک انجام میگردد:
قند خون ناشتا (FBS):
جهت انجام این آزمایش باید ناشتا بود یعنی باید قبل از خوردن صبحانه انجام شود و از 8 تا 12 ساعت قبل به جز آب نباید غذا و سایر مایعات میل شود.
قند خون ۲ ساعته (2hpp) :
انجام این آزمایش 2 مرحله می باشد. یکبار قبل از خوردن غذا به صورت ناشتا و یکبار 2 ساعت بعد از خوردن صبحانه نمونه گیری شده و با هم مقایسه می گردد.
هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C):
میزان قند خون را در طی 3 ماه گذشته بررسی میکند و نیازی به ناشتا بودن ندارد.
آزمایش چالش گلوکز :
این آزمایش هم 2 مرحله می باشد. یکبار به صورت ناشتا نمونه گیری می شود و سپس مایعی حاوی گلوکز نوشیده می شود و دوباره در یک بازه معمولاً 2 ساعته مجدداً نمونه یری انجام می گردد.
تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT):
مانند آزمایش چالش گلوکز بوده با این تفاوت که 4 بار باید نمونه گیری انجام شود. یعنی یکبار به صورت ناشتا نمونه گیری می شود و بعد از خوردن گلوکز، سه مرتبه، یک ساعت یکبار مجدداً نمونه گیری انجام می شود.
تست قند خون تصادفی:
میزان قند خون شما را در همان زمان آزمایش، اندازه گیری میکند. هر وقت خواستید می‌توانید این آزمایش را انجام دهید و لازم نیست ناشتا باشید.
آزمایش دیابت بارداری:
دیابت بارداری همان قند خون بالاست که در دوران بارداری ایجاد می شود و پس از زایمان از بین می رود. این آزمایش نیز ناشتا انجام شده و یک ساعت بعد از خوردن گلوکز مجدداً نمونه گیری انجام می شود.
منابع: